Hüceyrə səviyyəsində çoxalma-Meyoz

Meyoz bölünmə-meyozis-azalma deməkdir.Bu bölünmə zamanı xromosom sayı 2dəfə azalır.Bu bölünməyə başka adla reduksion bölünmə də deyilir.Meyoz 2 ardıcıl bölünmədən (fazadan) ibarətdir.
1 ci fazada xromosom sayı ana hüceyrədə olduğu kimi diploid -2n olur.
2-ci fazada isə xromosom sayı 2 dəfə azalır-n olur.
Meyoz bölünmədə nüvə 2 dəfə(1və2ci fazada),xromosomlar isə 1dəfə bölünür.Bu bölünmə zamanı xromosomların sayı 2 dəfə ,DNT-nin miqdarı isə 4dəfə azalır.
Meyoz bölünmənin məhsulu- cinsi hüceyrələr-qametlərdir.
                    Meyozun tipləri       

Ziqot tipi (başlanğıc)	Spor tipi(aralıq)	Qamet tipi(son tip)
Meyoz mayalanmadan dərhal sonra ziqotda başlayır.	Əsasən ali bitkilərdə -sporofit və qametofit nəslin yaranmasında müşahidə olunur.	Bəzi ibtidai bitkilərdə, heyvanlarda və insanda qametlərin törəməsindən əvvəl başlayır,son məhsulu qametlər olur.

Meyoz bölünmənin mərhələləri və fazaları

Mərhələləri	1 faza	2 faza
Profaza	Xromosomlar,burulur.qısalır,yoğunlaşır.Sonra bir birinin oxşarı olan homoloji cütlər yaradaraq bir-birlərinə yaxınlaşırlar və birləşirlər.Bu yaxınlaşma konyuqasiya adlanır.Homoloji xromosomlar gen sahələrinə və genin yerləşmə yerinə görə tam oxşar olduğundan birləşmə zamanı onlar arasında gen mübadiləsi baş verir.Bu rposes isə krossinqover adlanır.Nəticədə genlərin yeni kombinasiyaları əmələ gəlir.Konyuqasiyadan sonra xromosomlar ayrılır,nüvə pərdəsi əriyir,nüvəcik itir,xromosomlar sərbəst halda sitoplazmada yerləşirlər.	Çox qısa davam edir. Xromosomlar aydın görünür sitoplazmada sərbəst yerləşirlər, bölünmə vətərləri yaranmağa başlayır.
Metofaza	İki sromatidli xromosomlar hüceyrənin ekvatoru boyunca düzülürlər,metafazalöhvəsini əmələ gətirirlər.Xromosomu n hər birinin sentromerinə yalnız bir qütbdən bir vətər teli birləşir.(mitozdan fərqli olaraq)	2xromatidli xroomosomlar hüceyrənin ekvatoru boyunca düzülürlər.Hər setromerə hər qütbdən 1 vətər(cəmi 2vətər) birləşir.
Anafaza	Qütblərə 2 xromatidli tam xromosomlar çəkilirlər.Qütblərə homoloji cütdən yalnız bir xromosom çəkildiyindən,xromosomların sayı dəyişmir.	Qütblərə xromosomun yarısı yəni xromatidlər çəkilir.
Telofaza	Ana hüceyrədən haploid xromosoma malik  2qız hüceyrə əmələ gəlir.(bəzən isə bu mərhələ olmur)	Xromosomlar nazikləşir,işıq mikroskopunda görünməz olur,nüvə pərdəsi və nüvəcik yaranır.Hüceyrənin sitoplazması 2yə  bölünür. Meyoz nəticəsində sonda bir diploid hüceyrədən 4 haploid hüceyrə əmələ gəlir.

Xüsusi qeydlər.

• Meyoz bölünmənin birinci profazasında homoloji xromosomlarda tam oxşarlıq olmazsa onda onlarda konyuqasiya baş verməz,Nəticədə meyozun gedişi pozular,dölsüzlük baş verər.
• Adətən konyuqasiyadan sonra krossinqover baş verir.Lakin konyuqasiyadan sonra krossinqover baş verməyə də bilər.
• Meyozun 2ci bölünməsində DNT ikiləşməsi olmur.
• Meyozun sonunda bir başlanğıc cinsi hüceyrədən 4 haploid(1n,1c)qız hüceyrə əmələ gəlir.
• Meyozun 1ci telefoza və 2ci anafazasındakı xromosom sayı fərdin somotik hüceyrəsindəki xromosom sayına bərabər olur.

     Meyoz və mitoz bölünmə arasındakı əsas fərqlər

       Bölünmə zamanı xromosom və DNT nin miqdarı

Meyoz bölünmənin əhəmiyyəti
Meyoz zamanı xromosom sayı 2 dəfə azalır,nəticədə sonrakı nəsillərdə xromosom sayı artmır.Bu zaman qametlər haploid xromosoma malik olur ,mayalanma nəticəsində isə növ üçün səciyyəvi olan xromosom sayı bərpa olunur.(2n)