Yosunlar ilə bağlı məsələlər

 1.Cinsi çoxalma zamanı 200 ədəd sap şəkilli ulotriks yosunun alınması üçün neçə qamet və neçə ziqot lazımdır?

Həlli:

Bir ziqotun yaranmasında  2 qamet iştirak edir.,bir ziqotdan isə 4 spor inkişaf edərək yetkin yosuna çevrilir.Demək ki

1) 1_________4                       2)   1ziqot______________2 qamet

   x-________200                        50 ziqot_____________x

      x=50 ziqot                                      x=100 qamet

2.Ulotriksin 4 yaşıl hüceyrəsinin bölünməsi nəticəsində minumum neçə zoospor əmələ gələr?

Həlli:

1 hüceyrə bölünməsində____________________min 2 zoospor ə/g

4____________________________________x

x=8

3.Ulotriksin 4 qametində neşə qamçı var?

Həlli:

Ulotriksin 1 qametində_______________ 2 qamçı  var

                   4________________________x

                         x=8

4.Ulotriksin 5 zoosporunda neçə qamçı var?

Həlli:

1 zoosporunda -------------4 qamçı 

5------------------------------- x

x=20

5.Xlomidomonadaların cinsi çoxalması zamanı 16 ziqot əmələ gəlmişsə ,ziqotların bölünməsi zamanı alınan orqanizmlərdə cəmi neçə qmçı var?

Həlli:

Ziqot bölünən zaman 4 spor əmələ gəlir və hər birində 2qamçı olur.

1 ziqot_____________8 qamçı 

16_________________x

 x=128

6.Ulotrikslərdə bölünməyən və yaşıl rəngi olmayan 8 ədəd hüceyrə varsa ,bu ulotrikslərin əmələ gəlməsi zamanı mayalanmada bilavasitə neçə qamet iştirak edir?

Həlli:

Ulotriksin cinsi çoxalması zamanı

2 qamet-----1 ziqot----4 spor (və ya ulotriks sapı )əmələ gəlir.

Demək ki  2qamet--------------4ulotriks

                   x---------------------8 ulotriks

                     x=4 qamet.

Məsələ həlli zamanı bəzi yosunlar ilə bağlı bilməniz lazım olan məlumatlar:

Ulotriks yosunun çoxalması

Xlamidomonada yosunun çoxalma

Tənəffüs sistemi məsələləri

 

1)Normal şəraitdə 120 tənəffüs hərəkəti etmişsə ,bu zaman nisbi sakitlik halında ürək mədəciklərinin boşalmasına nə qədər vaxt sərf olunar?

Həlli:

1dəq--------16 t/h      0,8------0,7

X-----------120t/h          x-------450

X=7,5 dəq=450san       x=393,75 san

2) Qan ağciyər kapliyarlarından 37,5mm məsafə qət etmişdir.Bu zaman ürəyin 0,5 sanlik tsikli şəraitində neçə nəbz vurğusu olar?

Həlli:

1san-------0,5mm

  x------------37,5mm

    x= 75san

Quşlara aid məsələlər

 

1.Əgər quş uçuş zamanı 1 dəqiqədə 400 tənəffüs hərəkəti edərsə,onun ağciyrlərindən bu müddətdə neçə qazlar mübadiləsi gedər?

Həlli: Quşda 2qat tənəffüs getdiyindən 400*2=800

Cavab: 800

2.Göyərçinin dayaq –hərəkət sisteminin kütləsi 150qramdır.Skelet bu sistemin kütləsinin 20%ni təşkil edir.Böyük döş əzələlərinin kütləsini hesablayın.

Həlli:

150---------------100%

X-------------------20%

X=30q skelet

150-30 =120 bütün əzlələr

120: 2=60q döş əzələləri

3.Göyərçinin böyük döş əzlələrinin kütləsi 60 qdır.Onun skeleti bütün əzlələrinin ümumi kütləsinin 25%  təşkil edir.Göyrəçinin dayaq hərəkət sisteminin kütləsini hesablayın .

60*2=120qram bütün əzlələr

120-----------100%

 x---------------25%

   x=30q skelet

120+30 =150 q dayaq hərəkət sistemi

 

Bakteriya məsələləri

Bakteriyalara aid məsələləri həll edən zaman bilməmiz gərəkən xüsusi qeydlər.

 1 .Əlverişli şəraitdə 1 bakteriya hüceyrəsinin 6 dəfə ardıcıl nəsil əmələ gətirməsi  üçün nə qədər vaxt lazımdır?
Həlli:
n=T/20
T=n * 20=6x20=120deq=2saat

2.Əlverişli şəraitdə 3 bakteriya hüceyrəsi minumum sürətlə bölünərsə,3saat ərzində neçə bölünmə prosesi və neçə bakteriya hüceyrəsi əmələ gələr,neçə bakteriyahüceyrəsi bölünməyə məruz qalar?
Həlli:
n=180:30=6 nəsil
N_t=N₀ x 2ⁿ=3x2⁶=3x64=192 
N_t-N₀=192-3=189

 3.180 dəq ərzində maxsimum 1536 bakteriya əmələ gəlib.Başlanğıc hüceyrələrin sayını tapın.
Həlli:
n=180:20=9 nəsil
N_t=N₀ x2ⁿ    
N₀=Nt:2ⁿ  =1536:512=3

4..İçərisində 5 bakteriya olan qapalı əlverişli şəraitdə1 saatda maxsimum neçə bakteriya bölünməyə məruz qalar?
Həlli:
N_t=N₀ x 2T:20=5x2*60/20 =5 x 2³ =5x8=40
N_t-N₀= 40-5=35

5.Bir bakteriya hüceyrəsi 2saat ərzində max neçə nəsil verər və neçə bakteriya hüceyrəsi əmələ gələr?
Həlli:
n=120:2=6 nəsil
Nt=1x 2⁶⁼⁶⁴ hüceyrə

6. 3bakteriyanın  bölünməsi nəticəsində 3 saatda əmələ gətirdiyi bakteriyaların max sayı,həmin müddətdə əmələ gətirdiyi bakteriyaların minumum sayından neçə dəfə çoxdur?

Həlli:

u  N_t=N₀ x 2ⁿ

u  1)n=T:20=180:20=9

u  N_t=3 x 2⁹ =1536

u  2)n=T:30=180:30=6

u  N_t=3 x 2^{6    =192}

u  ^{1536:192= 8}

7. 4 ilkin bakteriya hüceyrəsindən əlverişli şəraitdə  2saat ərzində neçə nəsil,neçə hüceyrə əmələ gələr,və neçə bakteriya bölünməyə məruz qalar?

Həlli:

u  N_t=N₀ x 2ⁿ

u  1)n=T:20=120:20= 6 nəsil

u  2) N_t=4 x 2⁶ =4*64= 256 fərd əmələ gələr

u  3) N_t-N₀= 256-4= 252 bölünməyə məruz qalan hüceyrə

 8. 5 ilkin bakteriyanın intensiv çoxalması nəticəsində 320  fərd əmələ gəlibsə,bu zaman axırıncı bölünmədə 5 ilkin bakteriyadan neçə fərd iştirak edib?

Həlli:

•       N_t:N₀ =320:5= 64  ( 1bakteriya hüceyrəsindən əmələ gələn hüceyrənin sayı)

•       64-32=32 (1 bakteriya hüceyrəsindən əmələ gələn hüceyrəlıərin sayından sonuncu  bölünmədə yaranan hüceyrələriunsayını çıxırıq)

•       Cavab: 32 .

9. 4 ilkin bakteriyanın fasiləsiz bölünməsi nəticəsində onların sayı maksimum 64 dəfə artmışsa buna nə qədər vaxt sərf olunub?

            Həlli:

N0=4

N_{t= 4x64=256}

_{4--------8---------16--------32---------64--------128--------256}

    _{20         20            20          20            20             20}

Hər 20 dəqiqədən bir bölünür və dəqiqələri toplasaq görərik ki 6*20=120 dəqiqə yəni 2 saat vaxt sərf olunar.

 

10.  Əlverişli şəraitdə 2 saatda 1 ilkin bakteriyadan neçə nəsil yaranar?( əgər bakteriya 20 dəqiqədən bir bölünərsə) 

İzahı:

 n=T/20=120:20=6 nəsil

11.Əlverişli şəraitdə 2 sutkada 1 ilkin bakteriyadan neçə nəsil yaranar?( əgər bakteriya 20 dəqiqədən bir bölünərsə) 

İzahı:

 1)  2 sutka 48 saat edir.    1 saat ---------60 dəq 

                                       48 saat-----------x

                                              x=2880 dəq

 2) n=T/20= 2880/20=144  nəsil

12.Əlverişli şəraitdə 2 saatda 2 ilkin bakteriyadan neçə bakteriya yaranar?( əgər bakteriya 20 dəqiqədən bir bölünərsə) 

İzahı:

1)    n=T/20= 120/2=6  

2)  N_t= N₀ x 2ⁿ = 2 x 2⁶ =2x 64=128 bakteriya

13.Əlverişli şəraitdə 1 saatda 2 ilkin bakteriyadan neçə bakteriya yaranar?( əgər bakteriya 20 dəqiqədən bir bölünərsə) 

İzahı:

1)    n=T/20= 60/20=3

2)    N_t= N₀ x 2ⁿ = 2 x 2³ =2x 8=16

 

14.İçərisində 20 ilkin bakteriya olan qapalı qabda əlverişli şəraitdə 1 saatda  maxsimum neçə bakteriya bölünməyə məruz qalar?( əgər bakteriya 20 dəqiqədən bir bölünərsə) 

İzahı:

1)  n=T/20=60\20=3

2) N_t= N₀ x 2ⁿ = 2 x 2³ =20x 8=160

3)  Bölünməyə məruz qalan hüceyrələri tapmaq üçün ümumi hüceyrələrdən ilkin bakteriya sayını çıxırıq.  N_t  - N₀=160-20=140 

                           N_t= N₀ x 2

15.   4 ilkin bakteriya bölünərək sayının  2048 ə çatıbsa buna nə qədər zaman sərf olunub?( əgər bakteriya 20 dəqiqədən bir bölünərsə) 

İzahı:

1) N_t= N₀ x 2ⁿ       

2)  N₀= 4    N_t=2048   

3)   2ⁿ=N_t :N₀ =2048: 4= 512

               4)      2ⁿ=512

                5)   2ⁿ=2⁹

                             ^n=9(nəsil)

                 ^{6)T=n*20=9*20=180(dəqiqə)} 

                  ^{7) 1 saat______________60 dəqiqə}

                             ^{x_______________180}

                                 ^{x= 3saat}

                      

  ^{16. Əlverişli şəraitdə 2 saat ərzində  4 ilkin bakteriyadan  maksimum əmələ gələn bakteriyaların sayı,    1 saat  ərzində bu bakteriyaların əmələ gətirdiyi bakteriyaların sayından neçə dəfə çoxdur?}( əgər bakteriya 20 dəqiqədən bir bölünərsə) 

İzahı:

      1)   n=T/20=120:20=6

2)   N_t=N₀ x 2ⁿ= 4 x 2⁶= 4 x 64=256

3)   n=T/20=60:20=3

4)   N_t=N₀ x 2ⁿ= 4 x 2³ = 4 x 8=32

5)   256:32=8

ⁱ

     ^{17.Əlverişli şəraitdə 2 saat ərzində  4 ilkin bakteriyadan  maksimum əmələ gələn bakteriyaların sayı, bu vaxt  ərzində bu bakteriyaların əmələ gətirdiyi nəsillərin sayından nə qədər çoxdur?(əgər bakteriyalar 20 dəqiqədən bir bölünərsə)}

 

    İzahı:

     1)   n=T/20=120:20=6(nəsil)

2)   N_t=N₀ x 2ⁿ= 4 x 2⁶= 4 x 64=256(əmələ gələn bakteriya)

3)   256-6=250

    ^{18.Əlverişli şəraitdə 2 saat ərzində  4 ilkin bakteriyadan  maksimum əmələ gələn bakteriyaların sayı, bu vaxt  ərzində baş verən bölünmələrin  sayından nə qədər çoxdur?(əgər bakteriyalar 20 dəqiqədən bir bölünərsə)}

 İzahı:

1)   n=T/20=120:20=6(nəsil)

2)   N_t=N₀ x 2ⁿ= 4 x 2⁶= 4 x 64=256(əmələ gələn bakteriya)

3)   N_t-N₀ =256-4=252(bölünməyə məruz qalan) 

4)   256-252=4

  

   ^{19. 2 saat ərzində əmələ  gələn bakteriyaların sayı, maksimum 768 olarsa , onda ilkin bakteriyaların sayı nə qədər olub?(əgər bakteriyalar 20 dəqiqədən bir bölünərsə)}

^İzahı:

1)   n=T/20=120:20=6(nəsil)

2)   N₀= N_t : 2ⁿ= 768 : 2⁶= 768:64=12

cc

^d