Klon – yunan sözüdür, “könçə” “bədən” deməkdir və hər şeydən əvvəl vegetativ çoxluğu nəzərə alır. Artıq uzun illərdir ki, kənd təsərrüfatında klonlama qələm vasitəsi ilə aparılır . Klonlaşdırma, canlı orqanizmlərin eyni, eyni çoxalmasına sahib olmaq üçün “cəhənnəm”lərin çoxaldılmasıdır. Təbii ki, klonlama prosesi müəyyən bir şəkildə baş verir - məsələn, klonlar (orijinalın eyni nüsxələri) mikrobların kaloniyalarıdır, bəziləri bir huceyrədəndir. o cümlədən insanları klonlaya bilirlər.
Klonlaşdırma prosesi üçün klonlanacaq canlının DNT-sindən istifadə edilir. Canlının hüceyrəsində olan DNT mikroskopun altına qoyularaq başqa bir canlının, yeni embrionun yumurta hüceyrəsinin içərisinə yerləşdirilir. Bundan dərhal sonra ona şok verilir və şok nəticəsində yumurta hüceyrəsi bölünməyə başlayır. Bölünməyə davam edən hər bir canlı canlının bədəninə yerləşdirilir və onun inkişafla doğulduğu müşahidə edilir.
Alimlərin gen mühəndisliyinin ən mühüm sahələrindən biri olan klonlaşdırmada da böyük şansları ola bilər. 1997-ci ildə Yan Uilmut Süd vezi toxumasından götürülmüş donor nüvədən istifadə edilərək klonlaşdırıldı - dişi quzu sonradan "Dolli" adlandırıldı. «Dolli» inkişaf etmiş məməlinin somatik (bədən) toxuması vasitəsilə əldə edilən ilk klonal heyvandır. Onun əsas donoru finndorsetinin yelin vezikülünün yetişdirilmiş toxuması idi (orijinal). «Dolli» fenotipik baxımından bu novlu qoyuna birləşməyib, bədənə görə qoyuna bənzəyirdi.
Kukla etmək üçün görülən əsərlər bu ardıcıllıqla canlanır:
1. Siqaret çəkən dişinin yumurta hüceyrələrinin nüvəsi çıxarılır və yerinə başqa dişinin somatik hüceyrələrinin nüvəsi qoyulur.
2. Alınan hüceyrə üçüncü qoyunun balığına yerləşdirildi.
İngilis alimləri müəyyən ediblər ki, somatik hüceyrələrin nüvələrinin bu cür inkişafı klonlanmış orqanizmdə orqanizmin bütün aspektlərinin inkişafını təmin edir. Bununla Dolli çox tez sızıldamağa başladı. Bu, yeni yaradılmış orqanizmin yaşı ilə nüvəsi alınan hüceyrə sahibinin yaşının eyni olduğunu göstərərdi. Bu, alimləri razılaşmağa məcbur etdi.
Nəticəyə görə bəxtəvər ki, ömrü qısadır. Altı ildən sonra - 2002-ci ildə "Dolli" də artritin inkişafı başladı. Alimlərin fikrincə, bu, klonlaşdırma nəticəsində baş verən gen mutasiyalarının (dəyişikliklərinin) nəticəsi ola bilər. Artritdən başqa, "Dolli" də normal inkişafdan geri çəkilir. Bütün əyalətdə ağacların ağrısının sürətlə artdığını görən həkimlər ona dərman vasitəsi ilə sərmayə verdilər...
Heyvan hüceyrələrindəki genetik dəyişikliklər orqanizmlərə bir sıra yeni faydalar əldə etməyə imkan verir.
Klonlaşdırma və süni fermentasiya arasındakı fərq
Bəzən klonlaşdırma və süni fermentasiya yolu ilə istehsal olunur. Bu doğru deyil. Süni fermentasiya qadın yumurta hüceyrəsinin insan toxumu (spermatozoid) ilə fermentasiyasıdır. Klonlaşdırma dişi yumurta hüceyrəsinin haploid nüvəsini kənarlaşdıraraq başqa bir orqanizmin diploid nüvəsinin bu yumurta hüceyrəsinə daxil edilməsidir. Bunun nəticəsində orqanizmdən tamamilə əzilmiş yumurta əmələ gəlir, ondan diploid nüvəni alırıq. Əgər əvvəllər belə müşahidə edilirsə, amma əkizlər müşahidə olunursa, bu, klonlama vaxtıdır, qanunun mahiyyətini göstərir. Məsələn, burada yumurta hüceyrəsinin diploid nüvəsi yumurtanın daxili hissəsinə düşür və yumurtanın normal sıxılmasından alınan psixi maddənin bir hissəsi ayrılaraq bölünür.Dekoltenin butun final ve paylari normal ziqdedir. Nəticədə yeni yaradılmış orqanizmin diploid nüvəsi orqanizmin genotipindən fərqlənir.
Klonlaşdırmanın növləri
Klonlamağı iki hissəyə ayırmaq üçün:
1.Terapevtik
2.Reproduktiv.
1.Terapevtik klonlaşdırma – 14 gün (2 həftə) ərzində mikrobun inkişafı əsasında bu mikrobun differensiallaşmamış sütunlu hüceyrələrinin əldə edilməsidir. Bu vacibdir, çünki mikrob hüceyrələri tam fərqlənmir, buna görə də hər bir insan orqanizmi əcdad orqanlarının və ya ölü hüceyrələrin mövcudluğunu istisna edir. Çünki sütunlu hüceyrələr orqanizmin hər payının hüceyrələrinə çevrilə bilər. Bu yolla bir çox xəstəliyə qarşı (qastrit infarkt, Parkenson xəstəliyi, ürək, qara, snot, qan və s.)
2. Reproduktiv klonlaşdırma bu mikrobun bu bölgədə böyüməsinə əsaslanan terapevtik klonlaşdırma ilə müqayisə edilir. Şiddətlilik halında, mikrob inkişaf edir və çoxalır və yeni bir fərd şəklində özünü göstərir.