3 Haziran 2014 Salı

Heyvanların davranışı

Çox qədim zamanlardan insanlar heyvanların davranışı haqqında bilikləri əldə etməyə çalışmışlar.İnsanların heyvanların davranışını öyrənməsinə səbəb həm heyvanları tanımaq həm də onlarlın xüsusiyyətlərini elmi cəhətdən araşdırmaq idi.
Ev heyvanlarını yetişdirən insan onlarla birlikdə qarşılıqlı əlaqələrinin qanunauyğunluqlarından baş çıxarmalı idi.Bunları öyrənən insan tədricən heyvanları əhilləşdirməyi və təlim verməyi  öyrənirdi.Vəhşi heyvanları əhilləşdirən insanlar davranışın irsi əsasları haqqında ilkin məlumatlar əldə etdilər.
   Tədricən məlum olduki bəzi heyvanlar havanın dəyişməsinə çox həssasdı.

Məsələn:Qaranquşlar yağışqabağı yerə çox yaxın məsafədən uçur.


kertenkeleler zeif yeraltı təkanları hiss edirlər-yaxınlaşan zəlzələnin əlamətlərini hiss edirlər

Heyvanların davranış xüsusiyyətlərini etologiya (yun.etos-vərdiş,xarakter loqos -elm deməkdir) oyrənir.
Heyvanların davranışı sonsuz dərəcədə müxtəlif və mürəkkəbdir.Bu formalardan baş cıxarmaqda insana  müxtəlif təsnifatlar yardımçı olur.Bunlardan biri instinkt  xüsusiyyətidir.İnstinkt-bir növün fərdlərində xüsusi təlim keçmədən formalaşan davranış formasıdır.Alimlər müəyyən ediblər ki instinktlər təbii seçmə yolu ilə əmələ gəlib.İnstinkt hərəkətlər formasına görə dəyişməzdir.Məsələn: Pişiklər fəsiləsinin nümayəndələrinin hamısı yırtıcıdır.Ev pişikləri və onların vəhşi qohumları harda yaşamalarından,yaşlarından və fərdi xüsusiyyətlərindən asılı olmayaraq ovlarını eyni usulla -boyunlarını xüsusi şəkildə dişləməklə öldürür.Bu əlamət davamlıdır və pişikkimilər fəsiləsi üçün vizitkart rolunu oynayır

Quşlarda isə böyük əksəriyyəti (göyərçinkimilər xaric) suyu əvvəlcə ağzına alır,sonra başlarını geri əyərək onu udurlar.












1 yorum: