21 Mayıs 2017 Pazar

Təcridlər(izolyasiyalar)

Populyasiyada olan canlıların bir birinə qarışmamasına səbəb müxtəlif maneələrin-təcridlərin olmasıdır.Məhz təcridlər nəticəsində populyasiyda fərdlər  sərbəst çarpazlaşa bilmir. Təcridlər də təsadüfü xarakter daşıyır  və istiqamətlənməmiş irsi material verir.Təcridlər təkamül amili (hərəkətverici qüvvə) sayılır.
Təcridlər 2 formada özünü göstərir.

Çoğrafi təcrid
Eyni növdən olan canlılar bir quru ərazisinin çökməsi və ya qitələrin bir-birindən ayrılması kimi səbəblərdən coğrafi təcridlərə  məruz qalırlar. Belə olan halda, iki ayrı bölgədəki canlıların aralarında bir-birləri ilə çarpazlaşa bilmədikləri üçün genetik ayrılıqlar baş qaldırır. Başqa sözlə desək, coğrafi təcridlər populyasiyaları bir-birindən ayırır. Məsələn, quruda yaşayan canlılar geniş çöllər və sularla, ya da yüksək dağlarla bir-birindən ayrılırlar.Əgər bir populyasiya coğrafi olaraq iki və ya daha çox bölgəyə ayrılırsa, aralarındakı fərq getdikcə çoxalır və bir müddət sonra bu fərqli ərazilərdəki canlılar fərqli coğrafi irqlər meydana gətirir.Bu ayrılıq populyasiyalar arasında gen axınının qarşısını alacaq həddə çatdıqda, daha öncə bir-biri ilə oxşar xüsusiyyət daşıyan bir növün fərqli variasiyaları arasındakı bənzərlik azalmış olur.
Yer üzündəki fərqli irqlər coğrafi izolyasiyalar vasitəsilə əmələ gəlməmişdir. Coğrafi izolyasiyalar, sadəcə olaraq, insanların genlərində onsuz da əvvəlcədən mövcud olan resessiv, yəni çox vaxt üzə çıxmayan genetik xüsusiyyətlərin ortaya çıxmasına imkan yaratmışdır. Məsələn, bəzi insanlarda qaradərililik xüsusiyyəti üstün (dominant) olduğu və bu insanlar eyni ərazidə yaşayıb öz aralarında çoxaldıqları üçün qaradərililik irqi özünü geniş şəkildə büruzə vermişdir. Qıyıqgözlü uzaq şərq irqləri də eyni şəkildə. Əgər coğrafi izolyasiya olmasaydı, yəni dünyadakı bütün irqlər əsrlər boyunca bir-biri ilə hər zaman qarışıq ailə həyatı qursaydılar, onda hər kəs metis olardı: zəncilər, ağdərililər, qıyıqgözlülər olmaz, insanların hamısı mərkəzi mövqedə olardılar.

Bioloji təcrid
Bu təcrid ekoloji növəmələgəlməyə səbəb olur.Bu təcrid növünə cütləşmə,yuvaqurma vaxtlarında,cinsiyyət orqanlarının qurluşunda olan ,bitkilərin çiçəklənmə və tozlanma dövrlərində olan ,tozcuğun yetişmə sürətində olan fərqlər aiddir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder